Zbrodnia bez śladów – przemoc psychologiczna i ekonomiczna

Grafika Istock

Miłość mieści w sobie szeroką gamę emocji. Jest w niej miejsce m.in. na radość i smutek, gniew i żal, euforię i rozgoryczenie. Z pewnością nie powinno się z nią jednak utożsamiać agresji i przemocy. Nie tylko fizycznej czy seksualnej, które zostawiają ślady na ciele, ale także ekonomicznej i psychicznej, które zdecydowanie trudniej udowodnić innym i… samym sobie. Jakie są objawy przemocy psychicznej i ekonomicznej? Jak radzić sobie ze znęcaniem? Gdzie szukać pomocy w trudnych sytuacjach? Odpowiedzi na tak postawione pytania znajdziecie w poniższym tekście.

 

Czym jest przemoc ekonomiczna?

Co najmniej 12 proc. kobiet oraz 6 proc. mężczyzn w Polsce każdego roku pada ofiarami przemocy ekonomicznej. Według prawnej definicji określić tak można każde zachowanie mające na celu uzależnienie od siebie, wymuszenie określonych zachowań lub poniżenie osoby bliskiej poprzez ograniczenie jej dostępu, korzystania lub dysponowania zasobami finansowymi lub majątkowymi. Mówiąc prościej, oprawca (niezależnie od płci), używa pieniędzy do zaspokojenia potrzeby władzy i kontroli, a także upokorzenia i zadawania bólu bliskiej osobie.

 

Jakie są objawy przemocy ekonomicznej?

Chociaż o problemie mówi się coraz więcej, często ofiary nie zdają sobie sprawy, że zachowania, które ona zrzucają np. na trudny charakter partnera czy jego zaborczość, są tak naprawdę aktami przemocy. Wśród najczęstszych objawów przemocy ekonomicznej wymienia się:

– odcięcie członka rodziny, np. żony, męża, czy osoby starszej, od wspólnych bądź własnych pieniędzy,

– zakazywanie lub utrudnianie podjęcia pracy zarobkowej przez partnera,

– uniemożliwienie dostępu do konta bankowego,

– wydzielanie i kontrola wszystkich wydatków,

– spienięża majątku wbrew woli innych osób

– uzależnianie przekazania środków na utrzymanie rodziny od spełnienia warunków oprawcy,

– zaciąganie kredytów i innych zobowiązań pieniężnych bez wiedzy partnera/-ki,

– przywłaszczanie sobie środków przeznaczonych na utrzymanie rodziny.

 

Czym jest przemoc psychiczna?

Przemoc psychiczna to intencjonalne wywieranie wpływu na proces myślowy, zachowanie lub stan fizyczny osoby pomimo braku jej przyzwolenia przy użyciu środków komunikacji interpersonalnej. Mówiąc prościej, to krzywdzące ją czyny (ale bez użycia siły fizycznej) bądź używanie  w stosunku do drugiej osoby raniących ją słów. Zachowania te wykorzystywane są przez oprawcę, by manipulować, grać uczuciami, grozić lub poniżać. Najczęściej tę formę agresji opisuje się jako przemoc bez bicia, która zostawia ślady nie na ciele, a na psychice ofiary.

 

Jakie są objawy przemocy psychicznej?

Według badań CBOS niemal 20 proc. osób żyjących w stałym związku przyznaje, że ich partner używa w stosunku do nich wyzwisk i obelg, 10 proc. doświadcza poniżania, 8 proc. karanych jest ograniczeniem kontaktów z rodziną i/lub znajomymi, a 5 proc. jest szantażowanych bądź słyszy pod swoim adresem groźby. Spektrum zachowań świadczących o znęcaniu się jest, niestety, jednak znacznie szersze. Najczęściej zgłaszane przez ofiary objawy przemocy psychologicznej to:

– izolacja od członków rodziny bądź znajomych,

– ograniczanie czasu na sen i pożywienia,

– narzucanie własnych sądów,

– wyzywanie, poniżanie, upokarzanie,

– groźba zabójstwa bądź samobójstwa,

– przenoszenie odpowiedzialności na ofiarę,

– wpędzanie w poczucie winy,

– ośmieszanie lub wyszydzanie,

– nękanie i obmawianie w rodzinie lub wśród znajomych.

 

Czy zdarza się, że ktoś bliski z Twojego otoczenia…

• Cię popycha, policzkuje, bije, szarpie?
• traktuje Cię w raniący sposób?
• obrzuca Cię obelgami, wyzwiskami?
• zmusza Cię do robienia rzeczy, które są dla Ciebie poniżające?
• domaga się ograniczenia Twoich kontaktów z bliskimi, przyjaciółmi i znajomymi?
• spowodował, że w trakcie trwania waszego związku zerwałeś/-aś
  kontakty z przyjaciółmi/rodziną?
• straszył Cię, że pobije Twoich przyjaciół/bliskich, jeśli będą próbowali
  Ci pomóc?
• kontroluje w pełni wszystkie wydatki w domu i każe prosić Cię
  o pieniądze?
• wmawia Ci, że przemoc z jego/jej strony jest Twoją winą?
• skłania Cię do kontaktów seksualnych, mimo że nie masz na to ochoty?
• zmusza Cię do uprawiania praktyk seksualnych, które Ci się nie podobają?
• grozi, że zrobi Tobie i twoim bliskim krzywdę, zabije, zrani?
• uważa, że zasługujesz na złe traktowanie?
• zachowuje się, jak gdyby przemoc była niczym wielkim, zaprzecza nadużyciom?
• tłumaczy przemoc dbaniem o Twoje dobro?
• niszczy Twoją własność?
• grozi popełnieniem samobójstwa?
• grozi Ci nożem, siekierą, bronią palną lub innym narzędziem?
• grozi, że zabierze Ci wszystko (dzieci, pieniądze, dom), jeśli nie będziesz mu/jej posłuszna/-y?
• wywołuje u Ciebie poczucie zagrożenia, strachu we własnym domu?
• zachowuje się wobec dzieci w sposób budzący Twój sprzeciw?
• przeprasza Cię, kupuje prezenty po tym, jak Cię zranił?

 

Jeśli choć jedno zdanie opisuje to, co przeżywasz, istnieje duże prawdopodobieństwo, że doświadczasz przemocy psychicznej.

Nie czekaj dłużej – daj sobie pomóc, podejmij kluczową decyzję w swoim życiu!

Nie zmarnuj swojej szansy, zadbaj o siebie!

 

PAMIĘTAJ!

• Nie ma nic wstydliwego w szukaniu pomocy, gdy padasz ofiarą przemocy.
• Sytuacja, w której się znalazłaś/-łeś, nie jest Twoją winą, winny jest jedynie Twój oprawca i to on powinien się wstydzić za swoje zachowanie.
• Każdy człowiek ma prawo do nietykalności osobistej oraz nienaruszalności godności.
• Istnieją różne formy przemocy. Nie musisz mieć siniaków, otarć, złamanych kości, by być ofiarą przemocy w rodzinie.
• Przemoc w rodzinie, zarówno fizyczna, jak i psychiczna, jest przestępstwem ściganym przez prawo. Nie chroń swojego oprawce – nie warto. Nie zasłużyłaś na takie traktowanie.
• Przemoc zdarza się w każdej grupie społecznej, niezależnie od poziomu wykształcenia czy sytuacji ekonomicznej.

 

Gdzie szukać pomocy?

 

Dla osób z całej Polski:

• W Specjalistycznym Ośrodku Wsparcia dla Ofiar Przemocy, który oferuje między innymi: darmowy pobyt na terenie ośrodka do trzech miesięcy, diagnozę oraz poradnictwo: psychologiczne, pedagogiczne, socjalne, medyczne, prowadzenie terapii indywidualnej oraz grupowej. Lista ośrodków z podziałem na województwa TUTAJ.
• W Ogólnopolskim Pogotowiu Dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia” 22 668 70 00 oraz TUTAJ.
• W policyjnym telefonie zaufania „Zatrzymaj przemoc” (numer bezpłatny): 800 12 01 48.
• U pracownika socjalnego w Twoim regionie (MOPS lub GOPS), który skieruje Cię do odpowiedniej instytucji. Lista ośrodków TUTAJ.
• Na policji lub w prokuraturze – poinformuj ich przedstawicieli o fakcie znęcania się nad Tobą i Twoją rodziną.
• Na pogotowiu ratunkowym – jeżeli zostałaś/-łeś pobita/-y lub ucierpiały Twoje dzieci, zgłoś się do lekarza pogotowia, który udzieli Ci (wam) pomocy i zrobi obdukcję.

 

Dla osób z Małopolski:

 

• W Krakowskim Telefonie Zaufania pod numerem 12 413 71 33 (w godzinach 16-21).
• W Fundacji 3-4-Start, gdzie otrzymasz bezpłatną pomoc prawną oraz konsultacje psychoterapeutyczne, a także informację, gdzie można zwrócić się o dalszą pomoc. Telefon 730- 343- 450, 730- 343- 452, e-mail: biuro@fundacja3-4-start.pl.
• W krakowskim Ośrodku Interwencji Kryzysowej dla osób dotkniętych przemocą przy ul. Radziwiłowskiej 8b, tel. 12 421 92 82.
• W Ośrodek Dla Osób Dotkniętych Przemocą na os. Krakowiaków 46,  12 425 81 70.
• W Centrum Psychologiczno-Terapeutycznym “Tęcza” 662-225-535
• W Centrum Rozwodowym “Kobieta i Rozwód” ul.Mostowa 1/4    579-068-778

Celem kampanii „Za zamkniętymi drzwiami” jest uświadomienie społeczeństwu, jak powszechnym problemem jest przemoc psychologiczna oraz ekonomiczna w związkach. Niestety nadal zbyt wiele osób nie zdaje sobie z sprawy z tego, że są ofiarami. Naszymi działaniami chcemy więc zwrócić uwagę na ten ważny temat i przypominać, że psychiczne znęcanie traktowane jest jak przestępstwo. Kobietom, które dostrzegają już problem, chcemy natomiast wskazywać dalszą drogę, która pozwoli wyzwolić się im z toksycznych związków. Wśród działań, które podejmujemy, bardzo ważne jest stałe zwiększenie świadomości problemu przemocy bez bicia.

 

Wpis powstał w ramach kampanii społecznej „Za zamkniętymi drzwiami” mającej na celu poszerzanie wiedzy na temat przemocy ekonomicznej i psychologicznej. Jej organizatorem jest krakowska fundacja 3-4-Start.

 Zdjęcia z kartką na cele kampanii wykonały Kocie Kadry.

Klucz symbolizujący  otwarcie “drzwi” i oczu na problem Agnieszka Jachyra